Mei - de maand van standaardisatie

Standaardisatie in de zorg: vrijheid door structuur

Standaardisatie in de zorg. Het klinkt misschien als een saai, administratief proces – alsof we alle creativiteit uit het werk willen halen. Maar wie verder kijkt, ontdekt dat standaardisatie juist ruimte creëert: ruimte voor kwaliteit, veiligheid én innovatie. Binnen Lean denken is standaardisatie geen doel op zich, maar een middel om continu te verbeteren.

Waarom standaardiseren?

In de hectiek van de zorg is geen dag hetzelfde. Patiënten verschillen, omstandigheden veranderen en professionals werken met hun hoofd én hart. Juist in die dynamiek is het cruciaal om te weten wat de beste manier is om een handeling of proces uit te voeren. Standaardisatie zorgt ervoor dat iedereen werkt vanuit dezelfde basis – met bewezen, effectieve werkwijzen als uitgangspunt.

Dat betekent niet dat er geen ruimte is voor maatwerk of professionaliteit. Integendeel. Een standaard is geen keurslijf, maar een uitgangspunt. Het geeft teams een gezamenlijke taal om problemen te herkennen, van elkaar te leren en samen te verbeteren. Zoals binnen Lean wordt gezegd: “Without standards, there can be no improvement.”

Wat levert het op?

• Patiëntveiligheid: Door eenduidige werkwijzen worden fouten en variatie verminderd. Denk aan overdrachten, medicatietoediening of wondzorg.
• Efficiëntie: Minder verspilling van tijd, materialen en energie doordat iedereen weet wat er van hen verwacht wordt.
• Werkplezier: Minder frustratie over onduidelijke processen en meer grip op het werk.
• Continu verbeteren: Een standaard maakt zichtbaar wat werkt en waar het beter kan. Dat is de basis voor kleine dagelijkse verbeteringen (kaizen).

Voorbeelden uit de praktijk

Veel zorgorganisaties zetten standaardisatie in bij bijvoorbeeld het opstarten van een OK, het werken met een zorgpad of het invullen van een overdrachtsformulier. Maar ook leiders kunnen hun werk standaardiseren met behulp van Leader Standard Work: vaste routines zoals het lopen van gemba-rondes of het dagelijks checken van verbeterborden.

De menselijke maat blijft leidend

Standaardisatie binnen Lean is altijd gekoppeld aan respect voor mensen. Het gaat niet om “de regels volgen”, maar om samen ontdekken wat werkt – en dat vervolgens de nieuwe standaard maken. Wanneer een betere manier wordt gevonden, wordt de standaard aangepast. Zo bouwen we stap voor stap aan een zorgsysteem dat leert, groeit en verbetert.