Werkvloer aan de top - deel II

Het omkeren van de hiërarchische structuur kan een zorgorganisatie veel goeds opleveren. Het vergt wel een bepaalde volwassenheid van de organisatie en van alle individuen.

Ik had het eerder al eens over het verplaatsen van invloed en verantwoordelijkheid van leidinggevenden naar de werkvloer (flipping the pyramid). In deze manier van leiderschap zie ik veel heil. Als zorgprofessionals meer invloed krijgen en zien dat hun eigen ideeën leiden tot nieuwe besluitvorming en beleid, heeft dat een drieledig positief effect. Het vergroot de motivatie en tevredenheid. Het biedt kansen voor innovatie. En het versterkt de samenwerking en daarmee de onderlinge betrokkenheid: relaties verbeteren nu eenmaal door tweerichtingsverkeer.

Veel lezers van mijn vorige blog deelden mijn enthousiasme hierover. Anderen waren huiverig. Wat gebeurt er als je de traditionele hiërarchie loslaat? En hebben medewerkers wel de tijd of de kwaliteiten om zoveel initiatief te nemen?! Ik begrijp die kanttekeningen heel goed. Het ‘omkeren van de piramide’ vereist natuurlijk een flinke aanpassing. Leidinggevenden moeten bereid zijn om invloed en verantwoordelijkheid af te staan; en zorgprofessionals moeten leren om de leiding te nemen en samen te werken met andere afdelingen en managementlagen. 

Zoiets werkt alleen als de hele organisatie volwassen genoeg is. Daaronder versta ik dat het een veilige omgeving is, waarin er vertrouwen heerst en waarin iedereen rustig kan experimenteren met de nieuwe aanpak − zonder het risico ergens op te worden afgerekend. Het betekent ook dat elk individu zijn of haar herziene rol voortvarend oppakt. Zorgprofessionals moeten niet alleen oplossingsgericht denken en creatief zijn, maar ook hun nek uitsteken en fouten durven maken. Managers moeten ondermijnend gedrag loslaten, zich kwetsbaar opstellen en een stap terug doen om anderen meer slagkracht te geven. Tot slot moet het hoger kader afdelings- of teamleiders coachen bij het vergroten van hun handelingsrepertoire: want hoe geef je bijvoorbeeld ruim baan aan allerlei ideeën en blijf je tegelijkertijd sturen op de uitkomst die je belangrijk vindt?

Een spannend experiment. Maar we zijn klaar om te leren.