Er was eens…

Er was eens een land waarin de gezondheidszorg op zijn kop stond. De toegankelijkheid en kwaliteit stonden onder druk en er was personeelskrapte en vergrijzing onder zowel zorgverleners als patiënten. Plotseling stonden er helden op, die ten strijde trokken tegen het veelkoppige monster dat de problemen veroorzaakte.

Klinkt dit als een sprookje? Dat kan kloppen. Het verhaal heeft namelijk alle elementen in zich waar een (goed) sprookje volgens literatuurwetenschapper Vladimir Propp aan moet voldoen:

Er heerst vrede in het land en ineens is de orde verstoord. Er staat een held op. Deze gaat op pad ─ over groene weiden, door donkere bossen en langs diepe ravijnen. Hij is bereid risico’s te nemen, want hij beschikt over een bijzondere kracht of tovermiddel. Medestanders helpen hem bij het verslaan van de antiheld: de schurk of draak. Uiteindelijk wint de held, met hulp van zijn kameraden. Als beloning mag hij trouwen met de dochter van de koning.

Het is de vraag of de gezondheidszorg zo’n goed verhaal is. Zijn er werkelijk helden die met veel moed en doorzettingsvermogen de knelpunten in de sector bestrijden?

Ik kan het beamen, want ik zie ze om me heen. Verbeteraars, die met nieuwe ideeën en maatregelen aan de slag durven te gaan. Hun reis is moeizaam: ze lopen langs bureaucratische afgronden, krijgen te maken met kapotte processen en moeten hun weg vinden in mistige organisaties. Gelukkig hebben ze toverkracht in huis. Ze hebben niet alleen het lef om hun nek uit te steken en dingen aan de kaak te stellen. Maar ze beschikken ook over de juiste kennis en tools.

Maar... wie is in dit geval nu eigenlijk de draak? Is het de overheid, het nieuwe hoofdlijnenakkoord, Big Pharma of de zorgverzekeraar? De grote vraag is volgens mij niet wie, maar wat. De vijand zit volgens mij eerder in ons eigen fragmentarische handelen. We missen focus, samenhang en een brede blik.

Behoor je tot de helden of zou je er een willen zijn, hou dan moed! Maak je de lean methodieken eigen. Doe onderzoek op de werkvloer naar de oorzaak van problemen. Coach je teamleden bij het vinden van oplossingen. Laat je inspireren door mensen buiten je afdeling of organisatie. Werk samen. Experimenteer met een nieuwe werkwijze. En vraag je bij alles af wat de patiënt eraan heeft.

Door je bevlogenheid krijg je vanzelf medestanders: collega’s die dezelfde urgentie en motivatie voelen als jij. Samen krijgen jullie een grote beloning als je de draak van binnenuit verslaat. Je helpt namelijk rust te brengen in je organisatie, je gaat verspilling van tijd, geld en energie tegen en je brengt vertrouwen terug. Zo ervaar je meteen ook meer voldoening in je werk.

Denk je dat sprookjes niet bestaan? Ik wel. Als je er maar in gelooft.

dr. Kjeld Harald Aij, MBA is directeur Erasmus MC, Thema Dijkzigt. Als verpleegkundige en bedrijfskundige heeft hij ruim twintig jaar ervaring in de gezondheidszorg. Verder verzorgt hij trainingen over leiderschap, verandermanagement en lean denken en werken. Hij publiceerde de boeken ’Ter observatie – Grip op de zorg in 44 praktijkverhalen’, ’Wie vraagt wordt beter’ en ‘L² Zorg. Lean leiderschap in de praktijk’.