Augustus - de maand van minder rennen, meer reflectie

Iedereen in de zorg wil goede zorg leveren. Zorgen voor mensen, tijd hebben voor aandacht, écht iets betekenen. Maar in de praktijk voelt het vaak anders: te weinig tijd, te veel administratie, te veel gedoe. En als Lean dan ook nog langskomt met termen als “efficiëntie” en “verspilling”, haakt men al snel af. Want wie denkt er dan nog aan de patiënt?

Toch is dat jammer. Want Lean gaat niet over harder werken. Sterker nog: het begint juist met vertragen.

🧠 Lean is geen snelheidsmeter, maar een leerkompas

Lean wordt vaak gezien als een methode om processen sneller te maken. Maar dat is een misverstand. Lean gaat over leren. En leren vraagt om pauze, reflectie en bewust kiezen wat je wel én niet doet.

Het klinkt tegenstrijdig, maar het is de essentie:

Wie continu verbetert, moet af en toe stilstaan.

Denk aan de ‘Check’ en ‘Act’ in de PDCA-cyclus. Die kosten tijd. Tijd om samen te kijken: wat gebeurt er echt? Wat werkt wel, wat niet? Wat heeft de patiënt nodig? En wat kunnen we als team anders doen?

🧭 De patiënt centraal zetten vraagt om rust

In de hectiek van de dag is het verleidelijk om vooral bezig te zijn met ‘alles af krijgen’. Maar dat is niet hetzelfde als waarde toevoegen. De patiënt centraal zetten betekent juist:

• Wachten voorkomen,
• Onnodige overdrachten verminderen,
• Samenwerken over schotten heen.

Dat lukt alleen als je ruimte maakt om processen te overzien — niet als je continu achter de feiten aan rent.

Een SEH-team dat vijf minuten per dag reflecteert op knelpunten, voorkomt daarmee chaos later op de dag. Een verpleegkundige die meedenkt over de medicatieoverdracht, voorkomt fouten. Dat is Lean in actie — en niemand hoeft er harder door te werken.

🧘 Vertragen om te verbeteren

De echte kracht van Lean zit niet in tools of formats, maar in een manier van kijken:

• Observeren zonder oordeel.
• Luisteren met aandacht.
• Vragen stellen in plaats van aannames doen.

Dat vraagt om rust. Letterlijk. Want een verbeterbord werkt niet als je team geen ruimte heeft om erop te kijken. En een A3 brengt niets teweeg als er geen tijd is voor dialoog.

🚫 De valkuil: “We hebben geen tijd om te verbeteren”

Juist in drukke tijden zeggen teams vaak: “We hebben hier nu geen tijd voor.” Maar dat is een valkuil. Want zolang je geen tijd maakt om te verbeteren, blijf je hetzelfde doen — en blijft de werkdruk hetzelfde (of erger).

Een organisatie die Lean echt omarmt, maakt dus ruimte voor rust en reflectie. Niet als luxe, maar als voorwaarde om goed te kunnen zorgen.

🌱 Tot slot: wat zou er gebeuren als je vertraagt?

Wat als Lean in jouw team niet gaat over meer doen, maar over minder verspillen?
Wat als het helpt om versimpelen, verscherpen en verbinden centraal te zetten?
En wat als dat begint met even stilstaan?

💬 Reflectievraag voor je team:

Waar rennen we nu achteraan dat eigenlijk geen waarde toevoegt voor de patiënt?