Boek van de maand december: Hansei Leadership van Kazuo Takahashi

Iedere maand brengen we de Lidz bibliotheek onder de aandacht. Dit keer door het boek Hansei Leadership te bespreken. 

Wat zorgverbeteraars kunnen leren van Hansei Leadership

In de zorg zijn we gewend om snel te handelen, beslissingen te nemen en door te gaan. Het boek Hansei Leadership van Kazuo Takahashi nodigt juist uit tot vertragen, verdiepen en leren. Hansei betekent zelfreflectie: eerlijk kijken naar wat niet goed ging, zonder oordeel of schuld, maar met de intentie om te verbeteren. Die gedachte vormt de basis voor een andere manier van leidinggeven.

Waar gaat het boek concreet over?

Het boek combineert praktijkvoorbeelden, leiderschapsprincipes en reflectievragen rondom een aantal centrale thema’s:

1. Reflectie als fundament van leiderschap

Hansei laat zien dat duurzaam verbeteren alleen mogelijk is als leiders:

• regelmatig stilstaan bij hun eigen gedrag,
• onderzoeken welke aannames hun keuzes sturen,
• en feedback actief uitnodigen.
• Zelfreflectie wordt niet gezien als ‘extra’, maar als een kerntaak van leiderschap.

2. Van sturen naar faciliteren

Een belangrijk thema is de verschuiving van hiërarchisch sturen naar faciliterend leiderschap. In plaats van oplossingen aandragen:

• stellen leiders verdiepende vragen,
• helpen zij teams zelf te denken,
• en creëren zij ruimte voor eigenaarschap op de werkvloer.

Voor de zorg betekent dit: minder top-down beslissingen, meer professioneel vertrouwen.

3. Omgaan met fouten en spanning

Het boek besteedt veel aandacht aan:

• leren van fouten zonder schuldigen aan te wijzen,
• het bespreekbaar maken van onzekerheid,
• en het benutten van spanning als bron voor verbetering.
• Fouten worden niet gezien als falen, maar als noodzakelijke brandstof voor leren.

4. Psychologische veiligheid

Een terugkerend thema is het belang van psychologische veiligheid:

• durven mensen hun zorgen uit te spreken?
• mogen ze twijfels delen?
• kunnen ze fouten toegeven zonder repercussies?
• De auteur laat zien hoe leiders hier zelf het voorbeeld in moeten geven, juist in complexe omgevingen zoals de zorg.

5. Continu verbeteren in de praktijk

Hansei Leadership sluit nauw aan bij lean-denken en continu verbeteren, maar met nadruk op de menselijke kant:

• kleine stappen in plaats van grote veranderprogramma’s,
• dagelijks leren in het werk,
• en verbeteren als teamproces, niet als managementproject.

6. Concrete werkvormen en vragen

Het boek bevat veel:

• reflectievragen voor leiders,
• praktische oefeningen voor teams,
• en handvatten om Hansei toe te passen in overleggen, verbeterborden en dagstarts.

Hierdoor is het geen theoretisch boek, maar een praktisch toepasbare gids.

Wat maakt dit boek waardevol voor de zorg?

• Het helpt leiders omgaan met complexiteit in plaats van die te willen beheersen.
• Het versterkt professioneel eigenaarschap van zorgverleners.
• Het bevordert leren zonder angstcultuur.
• Het draagt bij aan betere samenwerking én kwaliteit van zorg.

Kortom: Hansei Leadership laat zien dat echte verbetering niet begint bij systemen of protocollen, maar bij houding, gedrag en voorbeeldgedrag van leiders. Voor zorgprofessionals die dagelijks werken onder druk biedt het boek een krachtig en hoopvol perspectief: verbeteren door eerst eerlijk in de spiegel te kijken.

Over de auteur: Kazuo Takahashi

Kazuo Takahashi is een Japanse auteur, spreker en adviseur op het gebied van leiderschap, continu verbeteren en organisatiecultuur. Hij put in zijn werk uit zowel de Japanse lean-traditie als uit jarenlange ervaring in internationale organisaties. Takahashi staat bekend om zijn toegankelijke stijl, waarin hij Oosterse wijsheid verbindt met praktische leiderschapsvraagstukken in het Westen. Met Hansei Leadership wil hij laten zien dat duurzame verandering begint bij persoonlijke reflectie, bescheidenheid en voorbeeldgedrag.